Dynamiczna wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów

Skrzynia biegów to element odpowiedzialny za przeniesienie napędu z silnika na koła. Jest to zatem, zaraz naturalnie po silniku, podzespół dający możliwość jazdy szybszej, bardziej sprawnej i dynamicznej, a przede wszystkim komfortowej, pod warunkiem zachowania go w dobrej kondycji technicznej.

Jak każdy mechanizm pracujący pod obciążeniem i cechujący się wewnętrznym tarciem, skrzynia biegów wymaga smarowania i serwisowania. Szczególnie ważne jest to w tak skomplikowanym podzespole, jakim to jest automatyczna skrzynia biegów.

Wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów

Podstawową czynnością eksploatacyjną w ASB jest wymiana oleju. Zwykle jest to olej przekładniowy typu ATF, którego w układzie znajduje się kilka litrów. Jest on odpowiedzialny za smarowanie, odprowadzanie ciepła i nierzadko staje się również transporterem zanieczyszczeń,  które następnie osiadają w filtrze.

Spełnianie tak ważnych funkcji dla mechanizmu wymaga najwyższej czystości i jakości smarnej tego płynu, a także zachowania pełnego przewodnictwa cieplnego. Stąd też regularna, zgodna z zaleceniami wymiana ATF to podstawa.

Oprócz oleju, w większości samochodów mamy do czynienia także z filtrem oleju i dodatkowymi akcesoriami takimi jak uszczelka miski olejowej, wiązki sterującej lub innymi rodzajami uszczelek. Producenci oryginalnych części i zamienników posiadają bardzo często gotowe zestawy. Mniej świadomi, lub też gorzej wyposażeni mechanicy, dokonują wymiany podobnej jak w przypadku oleju silnikowego.

Po prostu skrzynia jest rozgrzewana, następnie odkręcany korek spustowy i zlewa się  cały olej z układu. Tak wygląda to tylko w teorii. Skomplikowany układ skrzyni i osprzętu pozwala w ten sposób pozbyć się maksymalnie połowy objętości oleju, co oznacza po zalaniu nowym tylko częściowe zmieszanie się olejów o różnych stopniach zużycia, zanieczyszczenia i właściwościach smarnych.

Na czym polega dynamiczna wymiana oleju w ASB?

Dynamiczna wymiana oleju to nie tylko sama wymiana, ale także płukanie z zanieczyszczeń całego układu. Do rozgrzanej, podobnie jak w przypadku statycznej wymiany, skrzyni biegów podłączane jest specjalistyczne urządzenie tłoczące olej i środki czyszczące pod ciśnieniem. Dzięki temu możliwe jest nie tylko całkowite wymienienie środka smarnego, ale również usunięcie zanieczyszczeń z układu.

Olej tłoczony jest przez sterownik, konwerter, wszystkie elektrozawory i przewody, a zużyty wraz z zanieczyszczeniami po prostu odprowadzany ze skrzyni. Wymiana dynamiczna natychmiast zastępuje zużyty olej nowym, więc nie ma miejsca tak zwana praca „na sucho” i niwelowane są dodatkowe tarcia powodujące zużycie.

Metoda ta pozwala zatem na nie tylko skuteczną wymianę całego oleju, ale również zapewnia bezpieczeństwo późniejszego użytkowania, a dopracowane procedury wymiany to gwarancja udanej pracy i braku szarpnięć, a także mniejsze zużycie mechaniczne skrzyni wskutek zapewnienia smarowania i wydajności termicznej. Ponadto po wymianie przy pomocy komputera diagnostycznego sprawdzana jest poprawność działania, a także wykonywana tak zwana adaptacja.

Producent mojego samochodu nie przewiduje wymiany oleju w ASB

Jest to niestety mit marketingowy, który powoduje bardzo często kosztowne awarie. Pierwszą ważną kwestią jest to, że zwykle w instrukcji serwisowej lub folderze reklamowym zawarty jest zapis, że wymiana oleju nie została przewidziana przez cały okres żywotności podzespołu, a nie całego samochodu, co zwykle mocno się różni.

Producenci określają żywotność ASB na poziomie od 150 do 250 tysięcy kilometrów, a później kwalifikuje się ona do wymiany lub gruntownej naprawy, kiedy to zalewana jest już ona nowym, świeżym olejem i zmieniane są filtry. Auta użytkowane do pracy nierzadko taki dystans pokonują w kilka lat i bez wymian skrzynia może nadawać się do gruntownej naprawy nawet w tym momencie. Wymiana oleju pozwala wydłużyć żywotność skrzyni.

Drugim powszechnie znanym mitem jest to, że po wymianie skrzynie w samochodach niektórych użytkowników zaczęły sprawiać kłopoty. To również wynik statycznej wymiany i oderwania zanieczyszczeń przez nowy olej. W prosty sposób może wtedy dojść do zatkania zaworów sterujących lub przewodów, co powoduje nawet przejście skrzyni w tryb awaryjny i możliwość zjazdu na kołach tylko do najbliższego serwisu, lub też konieczność wezwania lawety.

Dlaczego wymiana dynamiczna oleju jest droższa niż statyczna?

Bardzo często podnoszonym argumentem na temat tego, że wymiana statyczna jest lepsza, jest po prostu jej cena. Przy wymianie dynamicznej rachunek może przekroczyć nawet tysiąc złotych. Jednakże do wymiany statycznej zużywane jest znacznie mniej oleju, ryzyko powstania zatorów jest bardzo wysokie, a skrzynia biegów pracować może na sucho generując ryzyko uszkodzenia. Ponadto też częściowe upuszczenie oleju nie gwarantuje przywrócenia wszelkich właściwości oleju, co przekładać się może na skrócenie żywotności całego podzespołu.

Kolejnym powodującym podniesienie kosztów wymiany oleju czynnikiem jest fakt płukania całego układu.

Markowe środki czyszczące to koszt ponad stu złotych. Jednak w pełni drożne przewody, a także oczyszczone zawory i sterownik naszej skrzyni są gwarancją lepszej i bardziej wydajnej pracy. Zwyczajnie pompa oleju ma do pokonania mniejsze opory, a co za tym idzie pracuje lepiej i bardziej wydajnie.

Co jaki czas wymieniać olej w skrzyni?

Tutaj sytuacja jest bardzo różnorodna. Na przykład firma Mercedes-Benz, pod naciskiem klientów, dziennikarzy motoryzacyjnych i mechaników wycofuje się ze swojej polityki olejów na cały okres eksploatacji skrzyni. Zalecają oni wymianę nie rzadziej niż co 60 tysięcy kilometrów. Inni producenci stosują interwały od 50 do 100 tysięcy, jednakże 50 jest granicą bezpieczną i zalecaną przez mechaników.

Przy średnim przebiegu auta prywatnego około 10-12 tysięcy kilometrów rocznie, inwestycja około tysiąca złotych raz na pięć lat nie jest przesadnie duża, a pozwala jeździć kilka lat dłużej bez konieczności kosztownego remontu kapitalnego. Ponadto skrzynia pracuje bardziej miękko, komfortowo, a niespodziewana awaria staje się odległym widmem.

Konieczne jest jednak zastosowanie dynamicznej wymiany oleju, gdyż grawitacyjne pozbycie się części oleju to nadal ogromne ryzyko uszkodzeń. Pamiętać należy też o filtrze, jeśli istnieje możliwość wymiany, i przede wszystkim skontrolowaniu skrzyni optycznie pod kątem wycieków i na komputerze diagnostycznym.

Wspomniana wcześniej adaptacja po wymianie również jest zalecana w większości typów skrzyń sterowanych elektronicznie, które od dwudziestu lat są standardem.

Jaki olej i części wybrać?

Tutaj sprawę najlepiej jest pozostawić specjaliście. Wymiany dynamicznej oleju w automatycznej skrzyni biegów dokonujemy zawsze w serwisie specjalizującym się w tego typu naprawach.

Tam na podstawie rodzaju skrzyni, kondycji, przebiegu i rocznika pojazdu dobrany będzie stosowny środek, a także preparat czyszczący. W tak rzadkiej naprawie nie warto jest oszczędzać ani na filtrze i uszczelniaczach, ani też na jakości oleju. Oszczędności eksploatacyjne bardzo szybko się mszczą w postaci dodatkowych wydatków na holowanie, naprawy i przestój auta.

Łukasz

Chętnie doradzam, pisząc na wszelakie tematy – sport, hobby, wnętrza, praca, rozwój i turystyka. Staram się znaleźć porady na wszystkie problemy.