Urlop macierzyński – ile trwa i ile wynosi zasiłek?

Urlop macierzyński jest przyznawany zatrudnionym kobietom, które urodziły dziecko. Stanowi on uprawnienie pracownika i jest płatny – stanowi 100% podstawowej pensji. Stanowi pewnego rodzaju zabezpieczenie czasu potrzebnego  dziecku, które dopiero co przyszło na świat, na opiekę i troskę ze strony matki.

Urlop rozpoczyna się w dniu porodu, jednak już przed porodem (maksymalnie 6 tygodni wcześniej) można na podstawie zaświadczenia lekarza o planowanej dacie porodu skorzystać z części urlopu macierzyńskiego. Wtedy po porodzie wykorzystuje się pozostałą część przysługującego urlopu.

Komu przysługuje urlop macierzyński

Urlop macierzyński przysługuje kobietom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Otrzymują go zarówno kobiety posiadające umowę na czas nieokreślony jak i te na określony, jeśli tylko wymiar urlopu nie wykracza poza czas zatrudnienia. 

W takim wypadku jednak jeśli umowa będzie rozwiązana w czasie urlopu, to matce przysługuje zasiłek aż do skończenia przez dziecko 52 tygodnia życia. Umowa o pracę wygasająca po 3 miesiącu ciąży, zostaje automatycznie przedłużona do dnia porodu. Umowa o dzieło nie uprawnia do otrzymania tego urlopu. Dodatkowo przysługuje on kobietom, które:

• pracują na podstawie umowy zlecenie, ale opłacają składkę chorobową (w innym wypadku urlop macierzyński takim osobom nie przysługuje)


• są członkiniami produkcyjnej spółdzielni rolniczej lub spółdzielni kółka rolniczego


• wykonują tzw. pracę „chałupniczą”


• prowadzi działalność gospodarczą z obszaru pozarolniczego


• odpłatnie pracuje w trakcie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania na mocy skierowania do pracy

Warto dodać, że kobieta przebywająca na urlopie macierzyńskim jest chroniona przez Kodeks pracy przed zwolnieniem z pracy, chyba że zajdą określone ku temu przyczyny (wina pracownika, upadłość firmy).

Co należy zrobić, aby otrzymać urlop macierzyński?

Nie trzeba składać żadnego wniosku, aby otrzymać urlop macierzyński. Rozpoczyna się on automatycznie, z dniem urodzenia dziecka. Należy jedynie powiadomić pracodawcę o porodzie i dostarczyć zaświadczenie ze szpitala.

Jeśli kobieta chce skorzystać z części urlopu macierzyńskiego jeszcze przed porodem, to należy dostarczyć odpowiedni wniosek wraz z zaświadczeniem od lekarza o przewidywanej dacie porodu.

Ile trwa urlop macierzyński?

Wszystko zależy od ilości urodzonych przy jednym porodzie dzieci:

• jedno dziecko – 20 tygodni


• dwoje dzieci – 31 tygodni


• troje dzieci – 33 tygodnie


• czworo dzieci – 35 tygodni


• pięcioro lub więcej dzieci – 37 tygodni

Należy również zwrócić uwagę na możliwość zaistnienia specjalnych okoliczności:

• jeśli kobieta urodziła martwe dziecko lub jeśli zgon dziecka nastąpił przed przed upływem 8 tygodnia życia, to przysługuje jej urlop w wymiarze 8 tygodni, nie krótszy jednak niż 7 dni; w przypadku śmierci dziecka po upływie 8 tygodnia życia, kobiecie przysługuje 7 dni urlopu


• jeśli dziecko po porodzie musi przebywać w szpitalu, to matka po upływie 8 tygodnia urlopu może wykorzystać pozostałą część po wyjściu dziecka ze szpitala


• jeśli kobieta zdecyduje się oddać dziecko do adopcji to nie przysługuje jej pozostała część urlopu po oddaniu dziecka

Kobieta musi wziąć dokładnie tyle tygodni urlopu, ile jej przysługuje. Nie ma możliwości zwyczajnego wcześniejszego powrotu do pracy. Istnieje jednak jedno rozwiązanie – po upływie 14 tygodni matka może zrezygnować z jego dalszej części na rzecz ojca dziecka. Najpóźniej 7 dni przed planowanym powrotem do pracy kobieta musi złożyć stosowny wniosek wraz z kserokopią wniosku mężczyzny.

Czy urlop macierzyński może przejść na ojca?

W przypadku rezygnacji matki, urlop macierzyński może przejść na ojca. Ma ona do tego prawo po upływie 14 tygodni urlopu. Wtedy pozostałą, niewykorzystaną część może przejąć ojciec dziecka, jednak pod warunkiem, że jest on ubezpieczony. Powinien on wtedy złożyć wniosek u swojego pracodawcy. Z kolei matka składa wniosek w sprawie rezygnacji z urlopu.

Oprócz tego ojciec może przejąć urlop macierzyński w przypadku, gdy ta jest hospitalizowana, po upływie 8 tygodni jej urlopu. Jeśli matka zmarła, to e tym wypadku ojciec natychmiast przejmuje pozostałą część urlopu macierzyńskiego.

Ile wynosi zasiłek macierzyński?

Zasiłek macierzyński stanowi uśrednioną wartość pensji z ostatnich 12 miesięcy. Czyli można powiedzieć, że jest to 100% otrzymywanego wynagrodzenia. Jeśli jednak kobieta decyduje się od razu po urlopie macierzyńskim rozpocząć urlop rodzicielski, to wtedy będzie ona otrzymywała 80% pełnego wynagrodzenia.

Wniosek o połączenie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego należy złożyć do 14 dni po porodzie. Jeśli matka (mimo wcześniejszej deklaracji) w późniejszym czasie zrezygnuje z późniejszego urlopu rodzicielskiego to przysługuje jej wyrównanie do 100% pełnej kwoty urlopu macierzyńskiego.

Osobom, którym nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego, przysługuje świadczenie rodzicielskie w wysokości 1000 zł (nie podlega ono opodatkowaniu). Jeśli zaistnieje sytuacja, w której zasiłek macierzyński będzie niższy od rodzicielskiego, to istnieje możliwość jego podwyższenia.

Umowa o pracę wygasa w dniu porodu – co dalej?

W takim wypadku urlop macierzyński nie przysługuje. Można jednak ubiegać się o zasiłek macierzyński, który ZUS będzie wypłacał przez okres odpowiadający długości tego urlopu. W tym celu należy dostarczyć: odpis skrócony lub kopię (potwierdzoną za zgodność z oryginałem) aktu urodzenia dziecka, wniosek o wypłatę zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego oraz oświadczenie matki, że ojciec nie będzie pobierał zasiłku.

 Co dalej po urlopie macierzyńskim?

Po urlopie macierzyńskim można wziąć urlop rodzicielski. W przypadku urodzenia jednego dziecka wynosi on 32 tygodnia, zaś w przypadku większej liczby dzieci urodzonych jednorazowo – 34 tygodnie.

Urlop rodzicielski są to dodatkowe wolne tygodnie z tytułu urodzenia dziecka i może go wziąć zarówno ojciec jak i matka dziecka. Jednak nawet w przypadku, gdyby wzięło go oboje rodziców (np. najpierw matka, potem ojciec) suma nie może przekroczyć 32 tygodni.

Z tego rodzaju urlopu można skorzystać nieco później, nie od razu po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Uprawnienie obowiązuje do końca roku, w którym dziecko osiągnie 6 lat.

Jak wygląda kwestia urlopu macierzyńskiego po urodzeniu drugiego dziecka?

Urlop macierzyński i rodzicielski wynoszą rok. Po upływie tego okresu przysługuje urlop wychowawczy w wymiarze 3 lat. Jeśli w tym czasie kobieta urodzi drugie dziecko, to na nowo przysługuje jej urlop macierzyński. Wolne ze względu na urodzenie pierwszego dziecka nie przepada, można je wykorzystać po wykorzystaniu urlopów przysługujących na drugie dziecko.

Podsumowując

Urlop macierzyński przysługuje każdej kobiecie zatrudnionej na umowę o pracę, która urodziła dziecko, z tytułu opieki nad nim. Długość jego trwania w głównej mierze jest uzależniona od ilości urodzonych dzieci podczas jednego porodu (wynosi od 20 do 37 tygodni). Po 14 tygodniach kobieta może wrócić do pracy, a pozostała część urlopu może przejść na dziecka dziecka. W tym celu zarówno kobieta jak i mężczyzna muszą  złożyć u swoich pracodawców stosowne dokumenty.

Wysokość zasiłku jest uśrednioną wartością pensji z ostatnich 12 miesięcy. W przypadku, gdy kobiecie nie przysługuje zasiłek macierzyński, może się ona ubiegać o zasiłek rodzicielski w wysokości 1000 zł.

Po urlopie macierzyńskim można wziąć urlop rodzicielski. Suma tygodni urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, daje 1 rok.

Warto przeanalizować wszystkie kwestie związane z urlopem macierzyńskim już w czasie ciąży.

Łukasz

Chętnie doradzam, pisząc na wszelakie tematy – sport, hobby, wnętrza, praca, rozwój i turystyka. Staram się znaleźć porady na wszystkie problemy.