PKB co to jest?

Wskaźnik PKB jako podstawa gospodarki i inwestycji

Ilość danych i wskaźników mających związane z giełdą, jak i inwestycjami często potrafi przyprawić nas o ból głowy. Nic zatem dziwnego, że podejmując decyzję o tym, gdzie ulokować własny kapitał, wiele osób przegląda portale internetowe, czy też fora poszukując gotowej recepty na sukces.

Chętnie wysłuchujemy maklerskich rekomendacji, albo kierujemy się własną intuicją, szybko spoglądając na wykresy kursu. Później przerzucamy tylko wzrokiem kilka depesz informacyjnych sprawdzając, czy aby przypadkiem nie przewijają się takie sformułowania, jak ,,urząd skarbowy”, ,,bankructwo”, czy ,,sprzedaj”.

Nie jest to krytyka tego, jak i podobnych stylów inwestowania. W końcu, można je poznać po efektach. Poświęcając jednakże niewiele czasu można do swojego koszyka informacji na których bazujemy dodać własne interpretacje i analizy podstawowych wskaźników dotyczących ekonomii. Ich niezwykle twarde cyfry z pewnością okażą się doskonałym wsparciem dla naszej instytucji. Jedną z tychże podstawowych miar stanowi PKB, czyli Produkt Krajowy Brutto. 

Czym jest Produkt Krajowy Brutto (PKB)?

PKB stanowi najłatwiejszy miernik poziomu rozwijania się gospodarki. W swojej klasycznej definicji, PKB to suma wartości dodanych do siebie wszelakich dóbr finalnych, jak i usług powstałych w gospodarce w przeciągu roku. Tylko co to jest tak naprawdę ta ,,wartość dodana?” Dla dobrego zobrazowania przykładu – weźmy pod uwagę bułkę z piekarni. Przyjmijmy na przykład, że kosztuje 1 zł.

W finalnym PKB, które podawane jest przez Główny Urząd Statystyczny znajdziemy tylko wartość =1 zł. PKB nie będzie więc sumą wartości towarów, jak i usług dostarczonych przez wszystkie osoby (piekarza, czy sprzedawcę). To wartość, którą ostatecznie zapłaci klient. Duża prostota w tym w jaki sposób oblicza się PKB doprowadziła do jego sporej popularności, jak i powszechnego zastosowania.

Niemniej jednak, każda prostota niesie ze sobą pewne wady. Nie wliczamy do niego całej pracy wolontarialnej, nie uwzględniamy w niej liczby osób w kraju, a także różnic kursowych, nie odzwierciedla również jakości usług, a to dopiero początek listy niedoskonałości i błędów, jakimi obarczony jest tenże wskaźnik. Każdy z problemów można niewątpliwie rozwiązać. Na przykład: podzielenie wartości PKB przez liczbę wszystkich mieszkańców (tak zwane PKB per capita), albo uwzględnienie różnic kursowych (tak zwane PKB według parytetu siły nabywczej): stanowią najpopularniejsze ze sposobów na ,,urealnienie” dość zaburzonych wartości PKB. Niemniej jednak, wymagać to będzie dużo więcej pracy. 

Jak można obliczyć PKB?

PKB określa się mianem Ojca Chrzestnego wszelakich wskaźników gospodarczych. To za sprawą tego, że w jego skład wchodzą wszystkie elementy gospodarcze – począwszy od dużych inwestycji, przez sprzedane mieszkania i samochodu, po kupione kosmetyki, czy też bilety komunikacyjne. Przyglądając się złożoności otaczającej nas rzeczywistości gospodarczej trudno wyobrazić sobie, jak będzie można to wszystko policzyć. I faktycznie zamiast liczenia dużo precyzyjnym jest sformułowanie, że PKB jest szacowane. Tylko, aby ten szacunek był bliski rzeczywistości policzyć trzeba wybraną część gospodarki na kilka sposobów, a później wyciągnąć średnią.

Także czas oszacowania PKB jest ważny. Najbardziej istotny wskaźnik dla gospodarki podaje się z dużym opóźnieniem. Zwykle o tym, co nastąpiło w wybranym kwartale dowiadujemy się po trzech miesiącach od jego zakończenia. Wraz z dynamicznie zmieniającą się sytuacją tego rodzaju wskazania mogą prowadzić inwestorów do dużych kłopotów. Zwykle stosowane sposoby opisanego szacowania to metoda dochodową i wydatkowa. 

Metoda wydatkowa obliczania PKB

Metoda wydatkowa obliczania będzie zakładała, że PKB stanowi łączne wydatki nabywców dóbr finalnych. Zatem, gry firma zakupić deski na szafki to nie będzie liczone do PKB. Jednakże, kiedy my kupimy sobie szafę w sklepie to będziemy odbiorcą finalnym. Najłatwiej będzie przedstawić te wydatki przedstawić przy pomocy wzoru : PKB = Konsumpcja + inwestycje + wydatki razdowe + eksport netto.  

Metoda dochodowa obliczania PKB

Metoda dochodową, która szacuje PKB stosuje założenie, że PKB to suma wszelakich dochodów, które generuje gospodarka dla właścicieli czynników produkcyjnych. W metodzie dochodowej zakłada się, że dołożenie wartości na każdym z etapów produkcji sprawia, że będziemy za tenże wydatek nagradzani dochodem, czyli dochód powinien przybliżać PKB. Dzięki temu takie PKB oblicza się jako PKB = Dochodu z pracy + dochody z państwa + dochody z kapitału + amortyzacja

Produkt Krajowy Brutto czy Produkt Bardzo Kreatywny?

Nie zawsze sposoby na szacowanie PKB są proste. Czasami sytuacja wymaga obliczenia wskaźnika bazując na niestandardowym podejściu. Przykładem takiej to sytuacji będzie stan, w którym nie mamy przekonania i zaufania do poprawnego wyliczenia swojego PKB przez konkretny kraj. Wyłącznie lokalny Urząd Statystyczny, albo Urząd Skarbowy może posiadać dostęp do danych niezbędnych do jego wyliczenia. Niewielkie to zmartwienie, kiedy w swoich wyliczeniach pomyli się chociażby Czarnogóra. Sytuacja zmieni się znacząco, kiedy taki sam problem pojawi się w Chinach. Do szacowania tej drugiej co do wielkości na świecie gospodarki wiele razy zgłaszano zastrzeżenia. Niektóre z międzynarodowych raportów nie odnoszą się do danych oficjalnych, ale do zdjęć satelitarnych, które szacują grubości pokrywy smogowej w głównych miastach, na której to podstawie oszacowano dynamikę PKB. 

Alternatywną metodą na oszacowanie PKB będzie również obliczenie ilości zużywanej energii elektrycznej. Ponieważ dość mało prawdopodobne jest to, że wybudujemy własną elektrownię, zatem ilość zużywanego prądu w porównywalnych gospodarkach winna być zatem podobna. Zatem, kiedy jakaś gwałtownie wzrasta na papierowym PKB musi to mieć odzwierciedlenie przynajmniej w jej imporcie zza granicy. A ten drugi można już oszacować dużo bardziej niezależnie, bowiem każdy z kimś przecież graniczy.

Z innych ciekawostek, które dotyczą Produktu Krajowego Brutto warto dodać także, że poza oczywistymi usługami i produktami do PKB wlicza się również trudne do zmierzenia elementy jak przemyt, narkotyki, czy prostytucja. Ten rodzaj nielegalnej działalności szacuje się i dolicza do aktywności gospodarczej. Począwszy od 2014 r. polski GUS również dodaje się te czynniki do PKB. Niemniej to wyłącznie ciekawostka, bowiem ich udział w gospodarce całkowitej jest niewielki. Widać to na przykład na zestawieniach, gdzie szara i czarna strefa łącznie stanowią nawet 15% całkowitego PKB.

Takie podejście, które uwzględnia wyliczenie PKB razem z tak bardzo abstrakcyjnymi elementami nie stanowi wymysłu GUSu polskiego, ale standardowa praktykę w europejskich statystykach. Gospodarki ciągle się rozwijają i zmieniają. Jedne wolniej, inne zaś szybciej, a jeszcze inne kurczą się gwałtownie przez kryzys. Aktualna lista krajów, która porównuje ich wielkość PKB dostępna jest w Wikipedii anglojęzycznej. 

Łukasz

Chętnie doradzam, pisząc na wszelakie tematy – sport, hobby, wnętrza, praca, rozwój i turystyka. Staram się znaleźć porady na wszystkie problemy.